Kino: "Bogowie"

Opowieść o buntowniku, który rzucił wyzwanie naturze, władzy i własnym ograniczeniom. To film o pierwszym udanym polskim przeszczepie serca dokonanym przez prof. Religę w Zabrzu. Dramat nieudanych operacji, walka o każde uderzenie serca, wielkie ambicje i bolesne porażki. Samotność geniusza, który stanął sam przeciwko swoim mentorom i rozpoczął rewolucję w polskiej medycynie. Jaką cenę przyjdzie mu zapłacić za sukces?

Tomasz Kot miał już okazję zmierzyć się z kinem biograficznym. Rola Ryśka Riedla – legendarnego wokalisty Dżemu – przyniosła mu nominację do Orła i Złotej Kaczki. Nie byłam więc zdziwiona, gdy za wcielenie się w postać światowej sławy kardiochirurga otrzymał Złote Lwy w kategorii Najlepsza pierwszoplanowa rola męska w roku 2014. Trzeba przyznać, że przez bardzo długi czas nie doceniałam tego aktora. Nie doceniałam polskiego kina, polskich reżyserów. Nie doceniałam i bardzo pozytywnie się rozczarowałam. Tomasz Kot, który do tej po kojarzył mi się jedynie z niezbyt ciekawymi rolami granymi w komediach romantycznych, ponownie pokazuje, że umie wykreować i wcielić się również w poważne postaci. I robi to, Moi Drodzy, wręcz doskonale! Jako przygrabiony Zbigniew Religa przechadza się szpitalnymi korytarzami, odpalając papierosa za papierosem. Nie przerysowuje swojej postaci, nie popada w parodię; dokładnie oddaje gesty, ruch i charakterystyczną mimikę lekarza. Tworzy wyrazistego bohatera, którego mamy okazję obserwować zarówno w życiu prywatnym jak i zawodowym.

Wydaje się, że do Religi los się w końcu uśmiecha. Dostaje on propozycję prowadzenia własnej kliniki kardiochirurgicznej w Zabrzu. Rozbudzone na stażu w USA marzenia lekarza - idealisty o pionierskich, w Polsce, przeszczepach serca będą mogły się w końcu spełnić. Właśnie – wydaje się. Rzeczywistość jest okrutna. Więcej papierosów, więcej wódki, jeszcze więcej kawy, bluźnierstw i zwolnień, po których przychodzi załamanie, bo przypadek beznadziejny okazał się bardzo beznadziejny.

Gdzieś pomiędzy scenami walki o każde ludzkie życie a kolejną śmiercią pacjenta, widz zadaje sobie pytanie na ile ma do czynienia z człowiekiem chcącym nieść pomoc, a na ile z osobą owładniętą rządzą osiągnięcia osobistego sukcesu. Czy to dalej leczenie, czy już prowadzenie eksperymentów?

Trudno nakręcić film, którego akcja dzieje się w czasach PRL-u, a który do PRL-u miałby się nijak. Choć na każdym niemalże kroku możemy domyślić się w jakich czasach przyszło żyć bohaterom, reżyserowi udaje się jednak sprytnie wymigać się od – wydawałoby się, obowiązkowego – politykowania. Zamiast charakterystycznej dla opowieści o tamtych czasach narracji „my kontra oni”, Palkowski proponuje obojętną na podobne dylematy fabułę. Polityka jest tu tylko jedną z przeszkód na drodze do celu Religi. Kompletując sprzęt, dopinając budżet, operując, chirurg nie dzieli ludzi – jeśli trzeba wejdzie w układ z partyjnym dygnitarzem albo przyjmie podziękowania od gangstera, którego synowi uratował życie. W istocie medycyna jawi się tu wręcz jako piąta władza. W jednej ze scen lekarz przepędza prześladujących jego personel esbeków z czarnej wołgi argumentem, że „[…] i was ktoś musi leczyć”. Autorytet lekarza pozwala mu też wyrównać relacje z traktującym go z góry wysoko postawionym urzędnikiem – wystarczy tylko, że mimochodem rzuci niekorzystną diagnozę. Religa stoi prawdziwie ponad podziałami; porzucając uprzedzenia, politykę i religię w trosce o dobro pacjenta. Zabawa w Boga stawia nas przed trudnym pytaniem. 

Czy warto dla jednego życia poświęcać trzy inne?